لە (123) ساڵەی رۆژنامەنوسیی كوردیدا
ئەگەر چی (123) ساڵ لەمەوبەر یەكەم رۆژنامەی كوردی بەناوی (كوردستان) چاوی هەڵێنا، ئەو ساتە رۆژنامەنووسانی كورد لە پەنجەكانی دەست تێنەدەپەڕین، لە رۆژگارێكی نوتەكدا وەك پێشەنگێكی سەردەقشكێن رۆژنامەنوسان و چالاكوانانی سیاسیی ئەو رۆژگارەی كوردستان توانیان مێژوویەك بۆخۆیان و گەلەكەیان تۆمار بكەن. لە ماوەی ئەو (123) ساڵەدا كاروانی رۆژنامەنووسی بە دەیان هەڵبەز و دابەزدا تێپەڕیوە، بە هەزاران رۆژنامەو گۆڤار چاپ و بلاوكراونەتەوەو بە دەیان هەزار رۆژنامەنووس لە كوردستاندا لە بوارەكانی چاپكراو و بینراو و گوێلێگیراو كاریان كردووە، پاشان میدیای ئەلیكترۆنی و لەم دواییانەشدا سۆسیال میدیاشی هاتە سەر و بوارەكە بەرفراوانتر بووە. ئەوەی جێگەی تێڕامانە كە ئاوڕ لەو رابردووە دەدەینەوەو ئەمڕۆی رۆژنامەنوسیی كوردستانی پێ هەڵدەسەنگێنین (بەتایبەتی باشوری كوردستان) هەرگیز بەم شێوازەی ئێستا رووبەڕووی كۆسپ و تەگەرەو قەیران نەبۆتەوە، جا كۆسپ و تەگەرەو قەیرانەكان لەلایەن دەسەڵاتەوە دروستكرابن، یاخود لەلایەن كەناڵە میدیاییەكانەوە، یاخود خودی رۆژنامەنوسانەوە. هەر لە رێگریی دامەزراوە فەرمییەكانەوە لە پێنەدانی زانیاری، فشاری دەزگا ئەمنییەكان بۆسەر رۆژنامەنووسان، پەلاماردان و دەسگیركردنیان، تا دەگات بە ناپرۆفیشناڵیی هەندێك كەناڵ و رۆژنامەنووس كە دەبنە مایەی ئەوەی ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی بخەنە بەردەم مەترسییەوە، هەموو ئەمانە بوونەتە مایەی ئەوەی هەم پیشە سەرەكییەكە لە شاڕێی راستەقینەی خۆی لابدەن و هەم لەبەر چاوی رای گشتی نێودەوڵەتیشدا ئەزموونی كوردستان لەكەدار بكەن، كە لە راپۆرتە نێودەوڵەتییەكاندا رەنگی داوەتەوە. بەدەرفەتی دەزانین لەم یادەدا ئەم چەند خاڵە بخەینە روو:

1-فشاری دامودەزگا ئەمنییەكان لە سەر رۆژنامەنووسان نەمێنێت، ئەو رۆژنامەنوسانەی لەزینداندان (بەتایبەتی رۆژنامەنووسان و چالاكوانانی بادینان) بەزووترین كات ئازاد بكرێن.
2-كەناڵەكانی راگەیاندن و رۆژنامەنووسان پابەند بن بە ئیتێكی پیشەیی رۆژنامەنووسییەوەو ئەو بابەتانەی دەبنە مایەی شێواندنی ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی بەهەستیارییەوە مامەڵەیان لەگەڵدا بكرێت.
3-پەرلەمان و حكومەت و دامەزراوەكانی تری هەرێمی كوردستان كار بۆ كاراكردنی یاسای ژمارە (١١)ی ساڵی (٢٠١٣)ی یاسای مافی دەسكەوتنی زانیاری لە هەرێمی كوردستان بكەن و هیچیتر زانیارییەكان لە رۆژنامەنووسان نەشارنەوە.
4-دادگاكان لەبەرامبەر رۆژنامەنوساندا كار بە یاسای ژمارە (٣٥)ی ساڵی (٢٠٠٧)ی یاسای رۆژنامەگەری لە هەرێمی كوردستان بكەن، نەك بەیاساكانی تیرۆر و سزادانی عێراقی و …هتد سزا بدرێن.
5-ئەو توندو تیژی و هەڵمەتە ناتەندروستانەی هەندێك كەناڵی حزبی لەبەرامبەر یەكتریدا رایانگەیاندووە بەزووترین كات رایبگرن و كۆتایی پێ بهێنن.
6-هەڵمەتی خراپ بەكارهێنانی سۆسیال میدیا بەناراستەوخۆ لەلایەن حزب و كەسایەتییە سیاسییەكانەوە دژ بەیەكتر رابگیرێت، بەتایبەتی ئەو شەڕی بەوەكالەتەی كە لەلایەن میدیای سێبەر و لەشكرێك پەیج و ئەكاونتەوە دەكرێت، كە پارەیەكی زۆریشی لێ خەرج دەكرێت و لێككەوتە خراپەكانی بوونەتە مایەی ئەوەی كۆمەڵگە دابەش بكات و كولتوری شەڕە جنێو بێنێتە كایەوە.
7- لە ساڵیادی رۆژنامەنوسیی كوردیدا بەرپرسانی باڵای هەرێم (لەسەر هەموو ئاستەكانی سەرۆكایەتی هەرێم، پەرلەمان، حكومەت، حزب) كە زۆرترین لێدوانیانداوە، بەوەی گوایە پاڵپشتی رۆژنامەنووسان و ئازادی رۆژنامەگەریی دەكەن، بە راستگۆییەوە لەگەڵ وتەو لێدوانەكانیاندا هەڵسوكەوت بكەن و پەیوەست بن بە یاساو پەیماننامە نێودەوڵەتییەكانەوە. لە ساڵیادی رۆژنامەنووسیی كوردیدا هیوای هاتنەكایەی كۆمەڵگەیەكی ئارام دەخوازین كە یاسا تیایدا بەرقەرار بێت، هیوا خوازین رۆژنامەنووسییەكی پرۆفیشناڵ و بەرپرسیار لە هەرێمی كوردستاندا بێتە كایەوە.

ئینستتیوتی پەی بۆ پەروەردەو گەشەپێدان
22 ی نیسانی 2021